Thông tin về tiểu bang Arizona – miền Tây Hoa Kỳ
Arizona (phát âm như “A-ri-xô-na”) là một tiểu bang ở miền Tây Hoa Kỳ. Arizona là một trong những tiểu bangBốn Gốc, nằm về phía đông và nam của sông Colorado. Nó đối diện vớiNew Mexico, Utah, Nevada, vàCalifornia; đụng vào Colorado; và cóbiên giới quốc tế 626 kilômét (389dặm) với hai tiểu bang Sonora và Baja California của Mexico. Arizona là tiểu bang lớn thứ sáu theo diện tích, đằng sau New Mexico và đằng trướcNevada. Trừ Grand Canyon, nhiềurừng, công viên, và đài kỷ niệm quốc gia, cũng như một số vùng đất dành riêng cho thổ dân thuộc về tiểu bang này.
Vị trí của tiểng bang Arizona trên bản đồ nước Mỹ (tô đỏ) |
Arizona nổi tiếng phần lớn do cảnh sa mạc, bao gồm cây xương rồng. Nó cũng nổi tiếng bởi mùa hè nóng nực và mùa đông ấm áp. Nổi tiếng ít hơn là rừng thôngcao ở phía trung bắc của tiểu bang, tương phản với những vùng sa mạc thấp hơn của tiểu bang. Giống như các vùng khác ở miền Tây Nam, Arizona có rất nhiều địa thế thêm vào những vùng sa mạc. Hơn nửa tiểu bang là núi và cao nguyên, và phần tiểu bang này có rừng thông vàng (Pinus ponderosa) lớn nhất ở Hoa Kỳ.Mogollon Rim, dốc đứng 600 mét(2.000 foot), xẻ qua phần giữa của tiểu bang và định ranh giới tây nam của cao nguyên Colorado, ở đấy vụ cháy lớn nhất của tiểu bang xảy ra vào năm2002. Arizona thuộc về tỉnh Lưu vực và Dãy núi của Bắc Mỹ. Miền này bị khắc do tác dụng của núi lửa tiền sử, sau đó do sự nguội và sự lún xuống liên quan. Cả miền này đang lún xuống từ từ.
Cây Jesu – giống cây đặc trưng của Arizona trong vườn quốc gia Saguaro |
Các nhà lịch sử không đồng ý về gốc của tên “Arizona” để chỉ đến vùng này. Ba cách giải thích là:
– Tiếng O’odham alĭ ṣon (“suối nhỏ”), thực sự là tên của một thị trấn được gọi “Arizonac” trong tiếng Anh. Arizonac là thị trấn nhỏ cáchbiên giới Mỹ-Mễ khoảng 12 km (8 dặm) thuộc tiểu bang Sonora của Mexico. Ngày xưa nó có thể được phát âm là alĭ son hoặc alĭ sona. Âm “l” trong tiếng O’odham là phụ âm xát bên ổ răng kêu, những người nói tiếng Tây Ban Nha hay tiếng Anh có thể tưởng là giống âm r. Sau đó vào giữa thế kỷ 18, những người truyền giáo Tây Ban Nha đổi các bản đồ vùng này của Cha Eusebio Francisco Kino; họ đổi tên của trị trấn Arizonac thành Arizona. Lúc mà các bản đồ này được tái bản và phân phối ở Âu Châu, tên Arizona bắt đầu chỉ đến cả phía bắc của Tân Tây Ban Nha.
– Tiếng Tây Ban Nha árida zona (“đới khô khan”).
– Tiếng Nahuatl hay Aztec arizuma, tức là “cầm bạc”.
Thủy điện Hoover Dam với con sông Colorado nằm giáp biên giới bang Nevada |
Leave a Reply